Merhaba !
Kitapkurduanne´de bugün sevgili Aysun Berktay Özmen ile keyifli söyleşimiz yer alıyor.. Aysun Hanım kitaplarının hem yazarı hem de çizeri, kendisi bir ressam ve 22 tane çocuk kitabı var. Sizleri Aysun Hanım ile baş başa bırakıyorum ve kendisine samimiyetle sorularımı yanıtladığı için çok teşekkür ediyorum...
Bize çocukluğunuzdan bahsedebilir misiniz neler hatırlıyorsunuz?
Çocukluğumun anıları yaşım ilerledikçe daha da canlanır oluyor gözümün önünde. Bir Deniz Subayının ve onun aşık olduğu güzel bir kadının kızı olarak İzmit´e bağlı Tütün çiftlikte İzmit körfezini gören yeşil panjurlu bir kır evinde dünyaya gelmişim. Babam sürekli denizde seyahatte olduğundan etrafımda aile reisi babaannem, annem ve yakında oturan anneannem vardı. Evimiz kasaba dışında olduğundan genelde yalnız bir çocuktum. Yalnız demek aslında yanlış olur. Bahçede kedilerim, köpeklerim ve hatta tavuklarım vardı. Onlarla oyun kurar onlara isimler takardım. İlk köpeğim Pomi unutamadığım anılar arasındaki yerini daima korumuştur. İlkokul yıllarında Gölcüğe taşınmamızla benim de dünyamda değişiklikler olmaya başladı. İlkokul öğretmenimi çok sevdim ve ilk arkadaşlarımla tanıştım. Babamın uzak ülkelerden bana anlatmak için biriktirdiği anılar, annemin hissederek okuduğu kitaplar hayal gücümü pekiştirdi. Annemle subay kampına yüzmeye gittiğim günleri, doğa aşkı ile babamla çıktığımız yürüyüşleri unutamam.
Resme yeteneğiniz olduğu nasıl keşfedildi. Ailenizin ve öğretmenlerinizin bu konudaki tutumu nasıl oldu?
Babam her denizden dönüşünde gezdiği gördüğü yerlerde yapmış olduğu sulu boya resimleri gösterir onlarla ilgili hikayeler anlatırdı bana. Resme yeteneğim olduğunu da ilk babam keşfetti. İlk okulu bitirdiğim yıl yazın Akademi mezunu bir ressamdan resim dersi aldım.Hevesle derslere gittiğimi ve kendimi keşfettiğimi hatırlıyorum. Sonrasında resim hayatımdan hiç çıkmadı. Derslerimde çok başarılı bir öğrenci hiç olmadım. Sınıfta dalıp gider hocalarımın resimlerini yapardım. Bu konuda hocalarımdan çok laf işitmişimdir. Hatta bir keresinde Fransızca hocamın şişman bir su samuruna benzeyen resmini yapmıştım. Resmi görünce haykırmış ve beni sınıftan dışarı atmıştı. Resim hocamla ise bir bütünün parçası gibiydik.Lise yıllarında , Resim sergisi açmamı, resim yarışmalarına katılmamı“ Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okuluna” yani hedefime yaklaşmamı sağlamıştır.
İlk çocuk kitabınızın doğuş hikayesini öğrenebilir miyiz ?
Bahçıvan Köstebek ve Uçan Karınca Kıvırcık” adlı Resimli kitabımla 2010 Tudem Edebiyat Ödülleri”Yaz.Çiz, Boya Kitabı Merhaba !”yarışmasında birincilik ödülü aldım. Ardından aynı yıl Gülten Dayıoğlu Okul Öncesi Çocuk Kitabı Ödülünü “ Çevreci Kral Kurbağa adlı kitabımla aldım. Bahçıvan Köstebek ve Uçan Karınca Kıvırcık benim ilk çocuk kitabım, ilk aşkım. Doğanın bir parçası olan yaşadığım bahçede, kızlarımla birlikte gözlemlediğimiz köstebek bizi hayran bırakan işler yapmaya devam ederken, onun hikayesini yazmaya karar verdim. Köstebeklerin toprağı delerek bin bir emekle inşa ettikleri yuvalarının aslında bizim evlerimizden de pek farklı olmadığını bilmem kaç kişi biliyor ? Tek farkı karanlıkta toprağın altında yaşıyor olmaları..Onlarda bir aile kuruyor onlarında yavruları oluyor. Eğer arkadaşları yoksa!..İşte hikayemiz de burada başlıyor. Doğaya özlem, arkadaşa özlem, yalnızlık duygusu, sevginin gücü.İşte bir hikaye böyle doğuyor. Doğaya ve Hayvanlara duyduğum yakınlık çocuklar için yazmaya ve resimlemeye değer.
Bir kitabın hem hikayesini yazıp hem çizimlerini yapmanın avantajı ve dezavantajı nedir acaba?
Öykülerimi hayal ettiğim gibi resimliyor olmam tabi ki bir avantaj ve de özgürlük. Kimi zaman resmin akışına bırakıyorum kendimi, satırların esiri olmak istemiyorum. Çocukların da görsel ufkunu açmak onları sanatsal açıdan doyurmak, hikayeyi resimle anlamalarını sağlamak benim için çok önemli. Kitabın yaratılmasındaki aşamaların sadece benim kontrolümde olması özgürlüğümü arttırıyor. Hiçbir zaman bunun bir dezavantaj olabileceğini düşünmüyorum.
Bu güne kadar kaç çocuk kitabı yazdınız.Bunların arasında sizin için özel bir tane var mıdır neden?
Bu güne kadar farklı yayın evlerinden çıkan” YKY, ALTIN KİTAPLAR, RED HOUSE Kids” 22 çocuk kitabım var. Hepsinin çıkış aşamasında farklı bir hikayesi var. Fakat içlerinde bir tanesi var ki benim için çok özel. Tavşanlar da tıpkı diğer hayvanlar gibi çok duygusal hayvanlar ve bir aile yaşantıları var. Bir masal yazarsınız, kelimelerin akışı sizi inanılmaz bir yolculuğa çıkarır. Bakarsınız masal bitmiş kelimeler tükenmiş gibi gelir ancak masalın içindeki bir resim kalbinizin taaa derinliklerinde yaşamaya devam eder. O , kalbin yerini tutan sıcak bir kurabiyedir........... “Tavşan Çiko´nun Dileğindeki gibi bütün kalbimizle dilediğimiz şeyler keşke gerçek olsa. Tavşan Çiko´nun Dileği, benim için kuşaktan kuşağa saklamayı isteyeceğiniz çok özel bir kitap.
Türkiye´de basılan çocuk kitapları ile ilgili ne düşünüyorsunuz? Zaman içerisinde nicelik olarak büyük artış var peki nitelik?
Evet çocuk kitapları ülkemizde de büyük bir patlamanın eşiğinde.Şu anda raflarda çocukların anlayacağı dilde yalın bir anlatımla yazılmış ve iyi resimlenmiş çok güzel diyebileceğim çocuk kitapları var onun yanında rastgele metinlerin, dayatmaların yer aldığı, kötü resimlenmiş çocuk kitapları da var. Bu kitapların ayırımını, seçimini tabii ki çocuklar ,anneler ve babalar yapacak. Basım aşamasında da editörlere ve yayın evlerine de tabi büyük bir sorumluluk düşüyor. Zaman içinde kötü işler elenecek nitelikli kitaplar ise kalıcılığını her zaman koruyacaktır.
En beğendiğiniz yabancı ve Türk yazar ve çizerler kimlerdir?
En beğendiğim yabancı yazar Richard Adams “Watership Tepesi” Jill Tomlinson “ hayvan hikayeleri serisi” Michael Morpurgo “Tek boynuzlara inanıyorum” Yabancı çizerler Gary Blythe, Tomi Ungerer, Shaun Tan, Peter H. Reynolds, Beatrix Potter .
Beğendiğim Türk yazar ve çizerler var elbette, bizleri çocuklarımız seçsin...
Kitaplarınızda çoğunlukla hayvanlara ve çevre sorunlarına değiniyorsunuz ressam olmasaydınız ne olmak isterdiniz?
Resim öğretmenliği yaptığım yıllarda bu soruyu öğrencilerim sormuştu bende hiç düşünmeden bahçıvan olmak isterdim demiştim. Şaşkın şaşkın bana bakmışlardı sonra hep birlikte gülüşmüştük. Neden demişlerdi neden Bahçıvan ? Ziraat mühendisi değil de Bahçıvan. “ Çünkü Doğayı, toprağı, suyu, ağaçları, çevresini en iyi onlar tanır ve korur da ondan. Sizin de” hayvanları çok seviyorsunuz yoksa veteriner mi olmak isterdiniz” dediğinizi duyar gibiyim. Evet çok seviyorum hem de delicesine . Doğada her bir hayvanın bir yaşam sebebi olduğuna inanıyorum. Yalnız acılarına katlanamıyorum. Onlar masallarımdaki gibi neşeli , mutlu yaşamayı hak ediyorlar çocukların ve biz yetişkinlerin onlardan öğrenecek çok şeyimiz var. Yazdığım kitapları resimlemekten büyük bir haz duyuyorum. Hele de yazdıklarımı çocukların keşfetmesi, resimlerimi beğenmesi çok önemli benim için. Bir daha dünyaya gelsem ressam olmak isterdim.
Sizce iyi bir resimli çocuk kitabı nasıl olmalıdır?
Resimli bir kitapla ilk karşılaştığımızda kitabın kapak tasarımı, Sanatsal açıdan çocuğu içine çekmeli yazı karakteri hikaye ile orantılı bir kompozisyon içinde olmalıdır. Çocuğun kitapla kurduğu ilk ilişkinin resimle dışa vurumu sağlanmalıdır. Hikaye metninin yalınlığı anlaşılırlığı önemle üzerinde durulması gereken bir konudur tabi. Resimler metin olmasa da hikayeyi anlatabilmelidir. Resimli çocuk kitaplarında anlatımda sade yalın bir dil kullanılmalı bazı örneklerde görüldüğü gibi edebiyat yapayım derken, metin çocuğu anlamayacağı bir dille karşı karşıya bırakabilir. Kitap resimleri çocuğu, sanat dünyasının görsel zenginliğinin içine adım adım çekmelidir. Hikayeler, çocukların dünyasından örneklerle ,doğa ,hayvan betimlemeleri ilgili duygusal metinler olabilir. Resimli kitaplarda sayfa adedi fazla olmamalı çocuğu sıkmamalıdır. Resimli çocuk kitabında resimlerde farklı teknikler kullanarak çocukların sanat dünyasında aktif rol oynaması sağlanabilir Çocukların belleklerinde yer eden kitaplar unutulmayan iyi kitaplardır.
2016 da yayınlanacak yeni kitap projeleriniz var mı?
Evet daha bir çok projem var.
Bir çocuk kitabının ortaya çıkış aşamaları sizin kitaplarınız için nasıl öğrenebilir miyiz?Önce hikayeyi tasarlayıp sonra mı resimliyorsunuz örneğin ?
Bazen bir kahraman yaratıyorum resmini yapıyorum. Karşımda canlı gibi duruyor onun bir karakteri bir kişiliği bir yaşantısı var. Bir karaktere hikaye yaratmak çok eğlenceli. Bazen de farklı olabiliyor bir olay bir hikayeyi yaratıyor unutmadan yazıyorum. Sonra resimliyorum. Renkler resimler konunun geçtiği mekana göre değişik gösteriyor. Aynı bir tiyatro sahnesinde olduğu gibi. Mesela Mavi serideki “Tıkır´ın Mavi Kış Masalı ,evimizde şöminenin içine düşen yavru sincabın yardım çağrısını duyduğumuzda başladı. Tabi onun kurtarıcısı minik fare yoktu etrafta, onu bu kabustan biz kurtardık ve öykümün kahramanı oldu Tıkır.Fantastik masallarımda ise kolaj tekniğini kullanmak hoşuma gidiyor, yağlı boya tablolarımda da kolaj tekniğini kullanıyor olmamdan kaynaklanıyor olmalı belki. Kendimi daha özgür hissediyorum.
KitapKurduAnne den nasıl haberiniz oldu. İncelediyseniz site ile ilgili düşüncelerinizi öğrenebilir miyim?
Kitaplarım ile ilgili yorumları incelerken sizin Sitenizi buldum. Sizin gibi güzel işler yapan birkaç site biliyorum. Şimdilik bir elin parmakları gibi az olan bu sitelerin yakın zamanda seslerini daha kuvveti duyuracağına inanıyorum. Çocuklar için fedakarca ve özveriyle yapılan işler mutlaka karşılık bulacaktır.
Sevim Görgün
Gülşen Dönmez
Emek Yasemın