Merhaba !

Uzun zamandır yazmak istediğim bir türlü kendimi toparlayıp da kağıda dökemediğim bir yazı bu. Masal ile okuma maceramız !

Masal 2010 yılının Haziran ayında doğdu, hamileliğimde veya ilk üç ay ona kitap okumadım, açıkçası aklıma da gelmedi, daha çok kendi uydurduğum veya sevdiğim şarkıları söylerdim ona. Masalın ilk kitapla tanışması sanırım 4-5 ay civarında oldu, yumuşak kitaplarla.Yumuşak kitaplar çoğunlukla içlerinde farklı dokular, kumaşlar, renkler barındıran, kimi sayfası hışırdayıp kimi sayfası ses çıkaran eğlenceli kitaplar, üstelik çamaşır makinesinde de rahatça yıkanabiliyorlar. Bunları bebek arabasıyla gezintiye çıktığımızda da alırdım yanıma sıkıldığında oyalanması için.Bu yumuşak kitapların evde yapılanlarına da rastladım, ayrı bir yazıda örnekleri ile anlatmaya çalışacağım.

Ardından 6 ay itibarıyla bir çok kelime kitabımız oldu, resimlerden nesnelerin isimlerini söyleyip bakıyorduk, özellikle Net Çocuk’un İlk Kelimeler kitapları favorilerimizdi. Bu dönemde ( aslında doğumdan itibaren) ben Masal ile çok konuştum, gezdirirken, dinlenirken, uyuturken gördüklerimizin ne olduğunu, ne işe yaradığını, rengini falan kısa kısa cümlelerle hep anlattım ( normalde çok konuşan biri değilimdir fakat bana ne oldu ise Masal ile çenem düştü resmen). Bizim ilk hikaye kitaplarımız Bebek Koala serisi idi ve sanırım Masal 11 aylık iken ilk kez oturup resimlerine baka baka hikayeyi dinlemişti, bu seriyi defalarca kaç kere okuduk bilemiyorum. Kitap okumak için belli bir saatimiz, belli bir yerimiz yoktu, rahat bir koltukta kucak kucağa ya da yan yana oturup günün çeşitli saatlerinde okuyorduk. Koala serisinden sonra Küçük Vakvak ve Tombik Ayı serileri ile devam etmiştik, işte tam da o sıralar ben çocuk kitapçılarında ciddi vakit geçirmeye Türkçesi düzgün, cümleleri düşük olmayan, resimleri güzel kitapları aramaya başlamıştım.

Birkaç kez okumadan aldığım kitapları evde okuyunca dehşete düştüğümü ve nasıl ortadan kaldıracağımı bilemediğimi hatırlıyorum... Masal 2,5 yaşını geçtikten sonra kitaplara olan düşkünlüğü çok arttı, uzun vakitler kitap okumaya başladık ve kütüphanemiz gittikçe zenginleşti. Fakat 4 yaşına geldiğinde de bir gerileme oldu çünkü ilgisini çeken çok fazla oyun vardı ve gün içinde kitap okumayı tercih etmez oldu. Masal’ı hiçbir zaman kitap okumaya zorlamadım, o isterse okuduk istemezse okumadık... 2 yaşından itibaren her gece uyumadan birkaç kitap okuma rutinimiz hiç değişmedi ama, yaşı ilerledikçe hikayelerin yazıları uzadı ve en son yaptığımız pazarlık ile her gece 3 kitap okuma konusunda anlaştık. Okul zamanı yatış zamanımız kayarsa 2ye indiği veya haftas onları 4e çıktığı tabii ki oluyor ama !

Bana “çocuğuma nasıl kitap okumayı sevdirebilirim?” veya “ne zaman okumaya başlamalıyım?” şeklinde çok soru geliyor, ben bir eğitimci değilim ve tecrübelerim kendi kızım ve çevrem ile kısıtlı, ama çocuk kitaplarıyla çok iç içe olan ve çok okuyan birisi olarak bir takım tavsiyelerim olabilir ancak, aşağıda madde madde aklıma gelenleri özetlemeye çalıştım, umarım işinize yarar !

• Çocuğunuzun evde, ev halkını kitap okurken görmesi bence bu konuda en önemli nokta. Çocuklar söylediklerimizden ziyade yaptıklarımızı uygulama eğilimindeler ve sizi elinde hiç kitap ile görmemiş bir çocuk bunun normal hayatın bir parçası olduğunu algılamakta zorlanabilir.

• Evde çok büyük olmasa da bir kitaplığınızın olması, o kitaplara iyi bakıldığını, değer verildiğini ve özenle okunduğunu görmesi de çok önemli. Küçük yaştayken Masal’ın 2-3 tane sayfası yırtılan kitabı olmuştu. Biz hep onunla bu kitapları tamir ettik, bantladık, tekrar kullanılır hale getirdik. Hatta onları kitap hastanesine götürüp orda tedavi etmiş gibi oyun oynadık ! Masal işte bu dönemde kitapların eğilip, bükülmeyeceğini, yırtılmayacağını, üzerine kalemle çizilmeyeceğini öğrendi, kısacası kitaplara “değer vermenin” gereğini anladı diyebilirim.

• Çocuğunuza alacağınız kitabı mutlaka önce kendiniz okuyun lütfen. İster çok satan çok önerilen bir kitap olsun, ister bildiğiniz yayın evi veya yazar olsun, mutlaka ama mutlaka siz okuyun. Neden mi? Çünkü çocuğunuzu en iyi siz tanıyorsunuz ve hangi konularda hassas olduğunu, nelere daha çok üzüldüğünü, duygulandığını, korktuğunu ve nelerin ilgisini çektiğini en iyi siz bilirsiniz ! Örneğin Masal küçüklüğünden beri dinozorlardan hiç hoşlanmadı ve dinozorlu kitaplardan haz etmedi, ama Masal’dan 7 ay büyük karşı komşumuz ve arkadaşımızın kızı bir dinozor hastasıydı ve dinozorlu kitaplar en sevdiği şeydi ! Siz nasıl her kitabı beğenmiyor, tercih yapıyor, bazı konular daha çok ilginizi çekiyorsa lütfen çocuğunuzun tercihlerine de saygı duyun.

• Kitap okurken anlayamayacağını düşündüğünüz kelimelere rastlayınca açıklayın, bazen kendilerini kaptırıp sormayabilir ama cümleyi anlamadıkları için hikayeden kopabilirler.

• Okuduğunuz kitabın iyi ve anlaşılır bir Türkçe ile, imla kurallarına uygun yazılmış olup olmadığına dikkat edin !

• Okuduğunuz kitabın çizimlerine özellikle küçük çocuklar için olan resimli kitapların karmaşık, anlaşılmaz, korkutucu olmamasına mutlaka dikkat edin.

• Çocuğunuzu zorla oturtup kitap okumaya kalkışmayın, istemediğinde okumayın, bu onu ancak kitaplardan soğutur, bunun yerine acaba kitap seçimlerinizde biraz çeşitlemeye gitmeyi, ilgisini çekecek kitabı bulmaya gayret etmeyi deneyin. Birlikte kitabevi ziyaretleri yapın ve orada vakit geçirin, kitap okuyun, seçmesine, oturup sayfalara bakmasına, kitaplara dokunmasına olanak sağlayın, acele ettirmeyin.

• Kitap okuma tekniğinizi daha ilgi çekici hale getirmeye çalışın, vurgulamalarla, sesinizi yükseltip alçaltarak veya beden dilinizi kullanarak okuma zamanınızı daha eğlenceli hale getirin, unutmayın bu bir keyif, ders değil !

• Lütfen çocuğunuzun algısına, yaşına uygun kitaplar okuyun. Bu konuda bir çok kişiden farklı düşünüyorum, bazı kitapların çok erken yaşta çocuklara okunmasının çok keyif alıyor gözükseler de bilinçaltında ilerde farklı şekillerde ortaya çıkacak kaygılara, korkulara ve gereksiz düşüncelere yol açacağı fikrindeyim. Bir yandan da her çocuk farklı, algısıyla, talebiyle, okuduklarını özümsemesi ve bunlardan etkilenmesiyle.. Masal’da ben bunu 3-4 yaş arasında çok yaşadım, kitabın çizimleri olabilir, kullanılan tek bir kelime olabilir veya bir konu olabilir, ne kadar etkilendiğini, korktuğunu, kafaya taktığını gördüm... Ve anladım ki bu konu önemli ! İşin bir diğer yanı da bazı kitapları erken okumak hikayeyi çok da iyi anlamamalarına, bir nevi kitabın heba olmasına yol açıyor. Ben bu yüzden bir fikir vermesi açısından minimum bir yaş fikri vermeye çalışıyorum, karar tabii ki annelerin ve babaların ve tabii ki çocukların ...

• Çocuğunuza sessiz, sakin bir ortamda etrafınızda herhangi bir uyaran olmadan ( tv, telefon, müzik gibi) okuyun.

• Çocuğunuza kitap okumak için zaman ayırın, bitse de gitsek moduyla değil de rahat ve keyifli bir tecrübeye dönüştürün okuma saatinizi.

• Masal’ın çok fazla kitap okumak istemediği dönemlerde genelde okul dönüş saatinde mutfak masasının üzerinde 1-2 ilgisini çekecek kitap bulunduruyorum ve okuldan gelip masada bir şeyler atıştırırken çoğu zaman kitap ilgisini çekip okumamı istiyor. Dolayısı ile kitapların çocuğun gözü önünde, ulaşabileceği yerlerde olması çok önemli..

• Eğer eviniz müsait ise tercihen çocuğunuzun odasında basit 2-3 raf ile bile olsa kendi kendine kitaplarına ulaşabileceği, seçim yapabileceği bir kitaplık oluşturun.

• Okuduğunuz kitap ile ilgili fikrini sorun, beğenmiş mi? En çok neresinden etkilenmiş, anlamadığı bir yer var mı? Sorular sorarak hikaye hakkında konuşup karşılıklı yorum yapın.

• Book Trust tarafından yapılan bir araştırmaya göre annelerin yüzde 42´si, babaların ise yüzde 29´u bir yaşında altındaki bebekleri ile birlikte her gün kitap okuyor. Çocuklar üç yaşına geldiğinde ise annelerin yüzde 71´i onlarla birlikte her gün kitap okurken bu oran babalarda yüzde 62´ye düşüyor. Araştırmacılar beş yaşındaki çocuklara, annelerin yüzde 75´inin babaların ise yüzde 60´ının her gün kitap okuduğunu söylüyor.Eğer mümkün ise hem sizin hem eşinizin farklı zamanlarda ya da dönüşümlü kitap okumasını sağlamak önemli.

Umarım bu tavsiyeler işinize yarar ! Unutmayın "Kitap okumayı sevmeyen çocuk yoktur, seveceği kitabı bulamamış çocuk vardır !"

Okuyan, hayal kuran, düşünen, eğitimli, fikir sahibi bireyler yetiştirmek dileğiyle..

Sevgiler,

KitapkurduAnne